سرو صدا ممکن است خطرناک باشد و اگر بیش از اندازه بلند و به مدت طولانی باشد باعث آسیب شنوائی می شود. آسیب شنوائی ناشی از سرو صدا کاهش شنوائی حسی و عصبی را موجب می شود که البته این نوع کاهش شنوائی ممکن است ناشی از عوامل دیگر غیر از سرو صدا نیز باشد اما کاهش شنوائی ناشی از سرو صدا قابل حفاظت و پیشگیری می باشد.زندگی در محیط پرسروصدا به گوش ها آسیب می رساند و هیچ نوع دارو، عمل جراحی وجود ندارد که شنوائی آسیب دیده توسط سروصدا را به حالت اول برگرداند.

عملکرد سیستم شنوائی:

گوش از سه  بخش اصلی، گوش خارجی، میانی و داخلی تشکیل شده است. گوش خارجی (بخش قابل دیدن) به مجرای گوش باز می شود. پرده صماخ مجرای گوش را از گوش میانی جدا می سازد. استخوانچه ها در گوش میانی باعث انتقال صوت به گوش داخلی می شود.  گوش داخلی شامل انتهای عصب شنوائی است که به مغز می رود. منبع صوت، ارتعاشات یا امواج صوتی را در هوا منتشر می کند. این ارتعاشات از مجرای گوش عبور می کنند از کانال (مجرا) گوش وارد می شود و به پرده صماخ برخورد می کند و باعث مرتعش شدن پرده صماخ می شود. این ارتعاشات به استخوانچه های گوش میانی هدایت می شوند واستخوانچه ها آن را به عصب شنوائی در گوش داخلی منتقل می کنند. این ارتعاشات تبدیل به ایمپالس عصبی شده و مستقیماً به مغز جائی که تفسیر ایمپالس به صوت، صورت می گیرد می رود. مثل موسیقی، صدای به هم خوردن در، صدای اشخاص و …

وقتی صدا بسیار بلند باشد باعث مرگ پایانه های عصب در گوش داخلی می شود. با افزایش مدت زمان قرار گرفتن در معرض صداهای بلند، تعداد پایانه های عصبی بیشتری  آسیب می بینند. هنگامی که تعداد پایانه های عصب کاهش یابد شنوائی کاهش می یابد. هیچ راهی برای بازگرداندن حیات به پایانه های عصبی وجود ندارد و این آسیب دائمی و ماندگار است.

صوت با دو ویژگی  اندازه گیری می شود:

شدت یا بلندی صدا که بر اساس دسی بل (dB) اندازه گیری می شود.

فرکانس یا زیری و بمی صدا که با واحد هرتز (HZ ) اندازه گیری می شود و در واقع ارتعاش صوت در ثانیه را می سنجد مثلاً یک صدای بم مثل صدای طبل نسبت به صدای زیر مثل صدای ویلون ارتعاش کمتری در ثانیه تولید می کند.

ارتباط فرکانس صدا با کاهش شنوائی:

واحد فرکانس هرتز (HZ) است. هر چه زیری صدا بیشتر باشد فرکانس افزایش می یابد. کودکان که به طور معمول بهترین شنوائی را دارند، اغلب توانائی تشخیص صداها از ۲۰ هرتز تا ۲۰ هزار هرتز را دارند.

گفتار انسان در محدوده ۲۰۰ تا ۴۰۰۰ هرتز قرار دارد. وقتی تخریب شنوائی آغاز می شود، ابتدا فرکانس های زیر را درگیر می کند و افراد با این افت شنوائی اغلب در شنیدن صداهای زیر خانم ها و کودکان مشکل دارند. کاهش شنوائی در فرکانس های زیر همچنین باعث تغییر در کیفیت صدا شده به طوری که فهم گفتار هرچند قابل شنیدن است، مشکل می شود. افراد با این نوع کاهش شنوائی در تشخیص  و تمیز بین لغات با حروف صدا دار یکسان بخصوص حروف س- ش- چ- ف و ه مشکل دارند. زیرا این حروف نسبت به دیگر حروف در محدوده فرکانس زیرتری هستند.

دسی بل:

شدت صوت با واحد دسی بل اندازه گیری می شود. این مقیاس شامل ضعیف ترین صدای قابل تشخیص توسط گوش انسان یعنی  dB0، تا بالای dB 180 می باشد. دسی بل به صورت لگاریتمی اندازه گیری می شود.

ضعیف ترین صدای قابل شنیدن توسط گوش انسان  dB 0

نجواdB 30 

مکالمه عادی، صدای ماشین تایپ، جارو برقیdB 60

صدای کامیون، دستگاههای کارخانه، ماشین چمن زنdB 90

ماشین برف روبی، دریلdB 100

کنسرت موسیقی dB 105

موتور جتdB140

بیشتر متخصصین بر این اعتقادند که قرار گرفتن در معرض صدای بلند با شدت بیش از ۸۵ دسی بل و به طور مداوم مضر است و هر چه زمان طولانی تری در معرض صدای بلند باشید شنوایی بیشتر آسیب می بیند و هرچه به منبع صدا نزدیک تر باشید آسیب بیشتر خواهد بود.

بیشتر سلاح ها صدایی تولید می کنند که باعث ایجاد افت شنوائی  درافراد حاضر در محیط اطراف آن می شود. در بین آنها تفنگ های لوله بلند و خمپاره اندازها بدلیل صدای بلندی که تولید می کنند افت بیشتری را نیز باعث می شوند. البته، حتی یک هفت تیر و ترقه نیز اگر نزدیک به گوش باشد به گوش ها آسیب می رساند. مطالعات اخیر نشان می دهد حتی صدای زنگ ساعت باعث افت شنوائی در کودکان می شود و گوش دادن به موسیقی راک از طریق هدفون به همین ترتیب بر شنوائی تاثیر می گذارد.علاوه بر افت شنوائی، زنگ گوش که وزوز نامیده می شود معمولاً بعداز قرار گرفتن در معرض سرو صدا رخ می دهد که اغلب دائمی است. بعضی افراد نیز نسبت به صدای بلند حساسیت بیشتری دارند و باعث عصبانیت و اضطراب آنها می شود. افزایش اسید معده، ضربان نبض و فشار خون از دیگر آثار سرو صدا است. سرو صدای خیلی بلند همچنین باعث کاهش کارآیی افراد در انجام کارهای سخت می شود.

حفاظت شنوائی و تاثیرات آن:

وسایل حفاظت شنوائی شدت صوتی را که به پرده گوش می رسد کاهش می دهد و به شکل گوشی توپی و هدفون وجود دارند.

گوشی توپی بسیار کوچک است و در مجرای گوش خارجی قرار می گیرد. این گوشی باید به راحتی گوش را پر کند به طوری که ورودی مجرای گوش کاملاً بسته شود. جایگذاری نا مناسب گوشی، گوشی کثیف یا پوسیده ممکن است به مجرای گوش آسیب برساند. این گوشی ها در انواع شکل و سایز برای افراد قابل تهیه هستند. افرادی که مشکل در نگهداری آن دارند می توانند با استفاده از یک تل یا سربند آن را روی گوش قرار دهند. هدفون روی گوش خارجی قرار می گیرد و مجرای ورودی گوش را می پوشاند و بوسیله یک تل روی سر قرار می گیرد. استفاده از عینک یا موهای بلند مانع از جایگزینی مناسب آن می شود. جایگذاری مناسب گوشی یا هدفون، صدارا ۱۵ تا ۳۰ دسی بل کاهش می دهد.

تاثیر گوشی و هدفون مناسب در کاهش شدت صوت یکسان است هرچند در کاهش فرکانس های بم، گوشی ودر کاهش فرکانسهای زیر، هدفون بهتر عمل می کند. استفاده همزمان گوشی و هدفون در مقایسه با استفاده آنها به تنهایی حدود ۱۰ تا ۱۵ دسی بل حفاظت شنوائی را افزایش می دهد. در صداهای بلندتر از ۱۰۵ دسی بل استفاده هردو وسیله توصیه می شود. استفاده از پنبه یا دستمال کاغذی در مجرای گوش خاصیت حفاظتی ضعیفی دارد چراکه تنها dB 7 صدای محیط را کاهش می دهد.

کاهش شنوائی معمولاً در طول چندین سال پیشرفت می کند. این افت تا زمانی که تدریجی و بدون درد باشد محسوس نیست. تنها مشکلی که ممکن است فرد از آن رنج ببرد زنگ گوش یا دیگر صداهایی که ناشی از قرار گرفتن در معرض سرو صدای طولانی مدت است، می باشد که نشانه آسیب عصب شنوائی است. ممکن است به مرورفرد در تشخیص گفتار افراد بخصوص در محیط های پر سرو صدا مثل محیط های پر جمعیت و یا مهمانی ها مشکل داشته باشد که این نشانه شروع کم شنوائی در فرکانس های زیر است و با تست شنوائی قابل تشخیص می باشد.استفاده از تکنولوژی پیشرفته سمعک های نامریی با مدارات تکمیلی، امروزه میتواند به افراد دچار کاهش شنوایی ناشی از آسیبهای صوتی کمک چشمگیری نماید.